NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
433 - (1346) وحدثنا
محمد بن عباد.
حدثنا حاتم
(وهوابن إسماعيل)
عن موسى (وهو
ابن عقبة)، عن
سالم، عن أبيه
؛
أن
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم أتى في
معرسه بذى
الحليفة. فقيل
له: إنك
ببطحاء
مباركة.
[ش
(في معرسه) قال
القاضي:
المعرس موضع
النزول. قال
زيد: عرس
القوم في
المنزل، إذا
نزلوا به في أي
وقت من ليل
أونهار. قال
الخليل
والأصمعى : التعريس
النزول آخر
الليل].
{433}
Bize Muhammed b. Abbâd
rivayet etti. (Dediki): Bize Hatim yani îbni İsmail, Mûsâ yâni İbni Ukbe'den, o
da Sâlim'den, o da babasından naklen rivayet ettîki
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem): Zü’l-huleyfe'deki istiratgâhında iken ona gelen olmuş ve
«Sen gerçekten mübarek Bathâ'dasın» demiş.
434 - (1346) وحدثنا
محمد بن بكار
بن الريان
وسريج بن يونس
(واللفظ لسريج)
قالا: حدثنا
إسماعيل بن
جعفر. أخبرني
موسى ابن
عقبة، عن سالم
بن عبدالله بن
عمر، عن أبيه
؛ أن النبي
صلى الله عليه
وسلم أتى، وهو
في معرسه من
ذى الحليفة في
بطن الوادى.
فقيل:
إنك
ببطحاء
مباركة. قال
موسى: وقد أناخ
بنا سالم
بالمناخ من
المسجد الذى
كان عبدالله
ينيخ به.
يتحرى معرس
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم. وهو
أسفل من
المسجد الذى
ببطن الوادى.
بينه وبين
القبلة. وسطا
من ذلك.
[ش
(بطن الوادى)
المراد
بالوادى وادى
العقيق، الذى
قال فيه صلى
الله عليه
وسلم:
"أتاني
الليلة آت من
ربى فقال: صلّ
في هذا الوادى
المبارك" والمعرس
موضع على طريق
من أراد
الذهاب من المدينة
إلى مكة على
ستة أميال من
المدينة: لكن
المعرس أقرب.
ووادى العقيق
بينه وبين
المدينة أربعة
أيام. (يتحرى
معرس) أي
يقصده
ويختاره. (وسطا
بين ذلك) أي
حال كونه متوسطا
من ذلك. وأتى
بقوله: وسطا،
بعد قوله:
بين، وإن كان
معلوما منه،
ليبين أنه في
حال الوسط من
غير قرب لأحد
الجانبين].
{434}
Bize Muhammed b. Bekkâr
b. Reyyân ile Süreye b. Yûnus rivayet ettiler. Lâfız Süreye'nindir.
(Dedilerki): Bize İsmâil b. Ca'fer rivayet etti. (Dediki): Bana Mûsâ b. Ukbe,
Salim b. Abdillâh b. Ömer'den, o da babasından naklen haber verdi ki,
Nebi (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) Zül-huleyfe'deki vadinin içindeki istiratgâhında iken ona gelen
olmuş ve: «Sen gerçekten mübarek Bathâdasın demiş.»
Musa demiş ki: «Bize
Salim de vaktiyle Abdullah'ın devesini çöktürdüğü mescidin igreğinde
develerimizi çöktürdü. O da Resulullah (Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'in
istiratgâhını araştırıyordu. Bu yer vadideki mescidin aşağısındadır. Mescid'le
kıble arasında, ortadadır.»
İzah:
Bu hadîsi Buhâri
«Hacc», «İ'tisâm» ve «Müzârea» bahislerinde; Nesâî «Hacc» bahsinde muhtelif
râvilerden tahrîc etmişlerdir.
Vadî’den murad; Vadî-i
Akîk’tir. Bu yer hakkında Nebi (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) Efendimiz :
«Bana bu akşam
Rabb'imden biri geldi de: Bu mübarek vadide namaz kıl, dedi.» buyurmuşlardır.
Resulullah (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem)'e gelen ve «Gerçekten sen mübarek Bathâ'dasın» diyen Cibril
(Aleyhisselâm)'dır. Nitekim Beyhakî'nin rivayetinde Hz. Cibril 'in geldiği
tasrîh olunmuştur. Bazı rivayetlerden anlaşıldığına göre Hz. Cibril Resulullah
(Sallallahu Aleyhi ve Sellem)'e uyku halinde iken gelmiş ve kendisinin mübarek
Bathâ'da bulunduğunu söylemiştir. Bundan dolayıdır ki Fahr-i Kâinat (Sallallahu
Aleyhi ve Sellem) Efendimiz o yerde teberrüken namaz kılar, Mekke'den dönerken
dahî geceyi orada geçirerek sabahleyin yola çıkar. Medine'ye gündüzün
girilirmiş.
El-Muarras; Medine'den
Mekke'ye giden yolun üzerindedir. Medîne'ye altı mil mesafededir. Akik vadisi
Medine'ye dört günlük mesafededir.
Burada kılınan namaz,
ihrama girerken kılınan namazdan başkadır. Çünkü ihram namazı sünnettir. Bu
namaz ise sünnet değil, müstehabdır. İbni Abdi'l.Berr: «İmam Mâlik ile diğer
ulemâya göre burada namaz kılmak müstehab ve güzel bir şeydir. Ama haccın
sünnetlerinden veya terkinden dolayı fidye lâzımgelen vâcib fiillerinden
değildir. İbni Ömer müstesna olmak üzere bütün ulemâya göre orada namaz kılmak
güzel bir iştir. İbni Ömer'se bunu sünnetten saymıştır.» demiştir. Nevevî'nin
beyânına göre Şâfiîyye ulemâsı orada namaz kılmayan bir kimsenin faziletten
mahrum kaldığını fakat günaha girmiş sayılmayacağını söylemişlerdir.